دو سال پس از اینکه چت‌جی‌پی‌تی جهان را متحیر کرد، شرکت چینی دیپ‌سیک (DeepSeek) با کاهش هزینه‌های توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی مولد، موجی در صنعت فناوری ایجاد کرده است.
اما در حالی که رقابت جهانی برای تسلط بر هوش مصنوعی شدت گرفته، به نظر می‌رسد هند در این زمینه عقب افتاده است، به‌ویژه در زمینه ساخت مدل زبانی پایه‌ای که برای راه‌اندازی مواردی مانند چت‌بات‌ها استفاده می‌شود.
دولت هند ادعا می‌کند که معادل بومی دیپ‌سیک به زودی در دسترس خواهد بود. آنها در حال تأمین هزاران چیپ پیشرفته برای استارتاپ‌ها، دانشگاه‌ها و پژوهشگران هستند تا این مدل را ظرف کمتر از ۱۰ ماه توسعه دهند.
در همین حال، تعدادی از رهبران جهانی هوش مصنوعی به تازگی توانایی‌های هند را تحسین کرده‌اند. پس از اینکه در ابتدا تمایلی به توجه نداشت، مدیرعامل OpenAI، سم آلتمن، در این ماه گفت که هند باید نقش رهبری در انقلاب هوش مصنوعی ایفا کند. اکنون این کشور دومین بازار بزرگ OpenAI از نظر تعداد کاربران است.
شرکت‌هایی مانند مایکروسافت نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی انجام داده‌اند – آنها ۳ میلیارد دلار (۲.۴ میلیارد پوند) برای زیرساخت‌های ابری و هوش مصنوعی اختصاص داده‌اند. جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، همچنین از “استعداد بی‌نظیر” هند در زمینه فناوری به‌عنوان کلیدی برای باز کردن پتانسیل آینده این کشور یاد کرده است.
با داشتن ۲۰۰ استارتاپ در حال فعالیت در زمینه هوش مصنوعی مولد، فعالیت‌های کارآفرینی زیادی در حال انجام است.
اما با وجود داشتن اجزای اصلی برای موفقیت، هند بدون اصلاحات ساختاری اساسی در آموزش، تحقیق و سیاست‌های دولتی، ممکن است از رقبا عقب بماند، به گفته کارشناسان.
چین و ایالات متحده قبلاً “۴ تا ۵ سال پیشی” در این زمینه دارند، چرا که به طور قابل توجهی در تحقیق و آکادمی سرمایه‌گذاری کرده و هوش مصنوعی را برای کاربردهای نظامی، اجرای قانون و حالا مدل‌های زبانی بزرگ توسعه داده‌اند، به گفته تحلیلگر فناوری، پرسانتو روی، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی.
اگرچه هند در شاخص پویایی هوش مصنوعی استنفورد که کشورها را بر اساس شاخص‌هایی همچون اختراعات، بودجه، سیاست و تحقیق رتبه‌بندی می‌کند در رده پنج کشور اول قرار دارد، اما هنوز در بسیاری از حوزه‌های کلیدی از دو ابرقدرت جهانی عقب است.
چین و ایالات متحده به ترتیب ۶۰ درصد و ۲۰ درصد از کل پتنت‌های هوش مصنوعی جهان را بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ به خود اختصاص داده‌اند. هند کمتر از نیم درصد از این پتنت‌ها را داشته است.
استارتاپ‌های هوش مصنوعی هند همچنین در سال ۲۰۲۳ تنها درصدی از سرمایه‌گذاری خصوصی که شرکت‌های آمریکایی و چینی جذب کرده‌اند، دریافت کردند.
مأموریت هوش مصنوعی دولتی هند نیز تنها یک میلیارد دلار ارزش دارد که در مقایسه با ۵۰۰ میلیارد دلار اختصاص داده شده توسط ایالات متحده برای پروژه استارگیت (Stargate) – طرحی برای ساخت زیرساخت‌های عظیم هوش مصنوعی در آمریکا – یا ابتکار ۱۳۷ میلیارد دلاری چین برای تبدیل شدن به یک مرکز هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰، مبلغی ناچیز است.
در حالی که موفقیت دیپ‌سیک نشان داده که مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند بر روی چیپ‌های قدیمی‌تر و ارزان‌تر ساخته شوند – چیزی که هند می‌تواند از آن دلگرم شود – کمبود سرمایه “صبور” یا سرمایه بلندمدت از طرف صنعت یا دولت یک مشکل اصلی است، به گفته جاسپریت بیندرا، بنیان‌گذار یک مشاوره که سواد هوش مصنوعی را در سازمان‌ها ایجاد می‌کند.
“با وجود آنچه که در مورد توسعه مدل دیپ‌سیک با ۵.۶ میلیون دلار شنیده شده، سرمایه‌گذاری بسیار بیشتری پشت آن قرار داشت.”
کمبود داده‌های با کیفیت خاص هند که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی به زبان‌های منطقه‌ای مانند هندی، مراتی یا تامیل لازم است، مشکل دیگری است، به‌ویژه با توجه به تنوع زبانی هند.
اما با تمام مشکلاتش، هند در زمینه استعدادها بسیار برجسته عمل می‌کند – با ۱۵٪ از کارگران هوش مصنوعی جهان که از این کشور می‌آیند.
اما مشکل این است که طبق تحقیقاتی که استنفورد در زمینه مهاجرت استعدادهای هوش مصنوعی انجام داده است، تعداد بیشتری از این افراد ترجیح می‌دهند کشور را ترک کنند.
این امر بخشی به این دلیل است که “نوآوری‌های بنیادی هوش مصنوعی معمولاً از تحقیقات عمیق در دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی شرکتی به دست می‌آید”، آقای بیندرا می‌گوید.
و هند از محیط تحقیقاتی پشتیبانی‌کننده‌ای برخوردار نیست، به طوری که دستاوردهای عمیق‌تک کمی از بخش‌های آکادمیک و شرکتی آن به دست می‌آید.
موفقیت عظیم انقلاب پرداخت‌های هند به دلیل همکاری قوی دولت، صنعت و آکادمی بود – مدلی مشابه، به گفته او، باید برای پیشبرد هوش مصنوعی در هند کپی شود.
رابط پرداخت یکپارچه (UPI)، یک سیستم پرداخت دیجیتال که توسط یک سازمان دولتی توسعه یافته است، پرداخت‌های دیجیتال در هند را انقلاب کرده و به میلیون‌ها نفر این امکان را داده است که تنها با یک کلیک یا اسکن یک کد QR تراکنش انجام دهند.
منبع: بی‌بی‌سی
